Dinle beni güzel kardeşim, bipolar bozukluk dediğimiz olay, zihinsel sağlığın okyanusunda patlayan fırtına gibi bir şey. Ruh hali ve enerji değişimleri öyle bir dalgalanıyor ki, sanki gemiyle kasırgaya yakalanmışsın da, dümeni kaybetmişsin gibi. Bu yazıda, bipolar bozukluğun ne olduğunu, belirtilerini, nedenlerini, tedavi yöntemlerini ve bu hastalıkla yaşayanların günlük yaşamlarını nasıl etkilediğini konuşacağız. Hazır ol, zihinsel sağlığın bu fırtınalı denizine dalıyoruz.
Bipolar Bozukluğun Tanımı
Bipolar bozukluk, ruh halinin bir deniz feneri gibi sürekli değiştiği bir hastalık. İki ana türü var: Bipolar I ve Bipolar II.
Bipolar I: En az bir mani dönemi yaşarsın. Bu dönemler, seni enerji topu gibi yapar, konuşur durursun ve riskli davranışların tavan yapar.
Bipolar II: Hipomani denen daha hafif mani dönemleri ve ciddi depresyon dönemleri yaşarsın. Hani şu, bir gün dağın zirvesinde, ertesi gün yerin dibinde hissettiğin anlar var ya, işte onlar.
Belirtiler
Bipolar bozukluğun iki ana dönemi var: mani ve depresyon.
Mani: Aşırı enerjik olursun, uyku nedir bilmezsin, hızlı hızlı konuşur, saçma sapan riskler alırsın.
Depresyon: Enerjin biter, umutsuzluk içine işler, hiçbir şeye ilgi duymazsın, ya uyuyup kalırsın ya da gözünü bile kırpamazsın.
Nedenler
Bipolar bozukluğun kesin nedeni, deniz dibindeki gizli hazineler gibi hala tam olarak bilinmiyor. Ama birkaç faktörün birleşimi ile ortaya çıkıyor:
Genetik: Ailende bipolar bozukluk varsa, senin de bu hastalığa yakalanma riskin artar. Genetik yatkınlık işte, kaçış yok.
Biyolojik: Beynindeki kimyasal dengesizlikler, özellikle serotonin ve dopamin gibi nörotransmiterlerin işleyişindeki bozukluklar, bipolar bozukluk gelişiminde rol oynayabilir. Beynin kimyasıyla oynayınca sonuç bu oluyor.
Çevresel: Stresli yaşam olayları, travmalar ve büyük yaşam değişiklikleri bipolar bozukluğu tetikleyebilir. Çocuklukta yaşanan travmalar, bu bozukluğun ortaya çıkma riskini artırır. Kısacası, hayat sana ne kadar kazık atmışsa, o kadar risk altındasın.
Tedavi Yöntemleri
Bipolar bozukluk, denizdeki bir fırtınayı dindirmek gibi tedavi edilebilir ve yönetilebilir bir hastalık. İşte bazı yaygın tedavi yöntemleri:
İlaçlar:
- Duygudurum Düzenleyiciler: Lityum gibi ilaçlar, manik ve depresif atakların önlenmesinde etkilidir.
- Antidepresanlar: Depresyon dönemlerinin yönetiminde kullanılır, ama dikkat et, manik atakları tetikleyebilir.
- Antipsikotikler: Şiddetli mani veya depresyon dönemlerinde belirtileri hafifletmek için kullanılır.
Psikoterapi:
- Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Düşünce ve davranış kalıplarının değiştirilmesine yardımcı olur.
- Aile Terapisi: Aile üyelerinin hastalığı anlamalarına ve destekleyici bir ortam yaratmalarına yardımcı olur.
Yaşam Tarzı Değişiklikleri:
- Düzenli Uyku ve Beslenme: Düzenli bir yaşam tarzı, ruh hali dalgalanmalarını azaltabilir.
- Stres Yönetimi: Stresi azaltmaya yönelik teknikler, atakların sıklığını ve şiddetini azaltabilir.
Bipolar Bozuklukla Yaşayan Bireylerin Yorumları
Jonny'nin Hikayesi:
"Üç kez psikiyatri kliniğinde yatmak zorunda kaldım. Bir defasında radyoda canlı yayın yapmam gereken bir müzik programına katılamadım çünkü hastanedeydim. Bu tür durumlar kariyerimi ve sosyal yaşamımı olumsuz etkiledi. Aşırı harcamalar gibi mani belirtilerini fark edip yönetmeyi öğrendim."
Katie'nin Hikayesi:
"Manik dönemlerde işitme halüsinasyonları yaşıyorum. Bu sesler bana fikir verip özgüvenimi artırıyor. Ancak depresif dönemlerde, kafamda sürekli bağıran ve bana değersiz olduğumu söyleyen seslerle mücadele ediyorum. Bu seslerle yaşamayı öğrenmek zorunda kaldım."
Cemre Demirel:
"Bipolar bozukluk bir lanet gibi. Bir gün zirvedesin, ertesi gün yerin dibindesin. O manik dönemdeki özgüven patlamaları yok mu, seni lanet olası bir rock yıldızı gibi hissettiriyor. Ama sonra depresyon geliyor ve hayatın anlamı kayboluyor. S**tir et her şeyi, diyorsun. İşte o anlar gerçekten cehennemden bir kesit."
Hannah'nın Hikayesi:
"Bipolar bozuklukla yaşamak, sürekli değişen bir denge bulmaktır. Bir gün inanılmaz enerjik ve üretken hissederken, ertesi gün yerin dibinde olabilirim. Bu iniş çıkışlarla başa çıkmak zor, ama doğru tedavi ve destekle yönetilebilir."
Elizabeth'in Hikayesi:
"Bipolar bozukluk, bazen arkadaşlarımı ve ailemi kaybetmeme neden oldu çünkü davranışlarım onlar için anlaşılmazdı. Ama destek aldığımda ve tedaviye başladığımda, ilişkilerimi yeniden inşa etmeye başladım."
Sonuç
Bipolar bozukluk, ruh hali değişiklikleri ve enerji dalgalanmaları ile karakterize edilen bir hastalıktır. Genetik, biyolojik ve çevresel faktörlerin birleşimi ile ortaya çıkar. Uygun tedavi yöntemleri ile yönetilebilir ve bireylerin yaşam kalitesi artırılabilir. Toplumun bu konuda farkındalığını artırmak, bipolar bozuklukla yaşayan bireylerin daha iyi destek almasına yardımcı olacaktır.
İşte böyle kardeşim, bipolar bozukluk zihinsel sağlığın fırtınalı denizinde bir yolculuk. Bu iniş çıkışlar, dalgalar ve kasırgalarla mücadele etmek zor olabilir, ama doğru tedavi ve destekle bu denizde yol alabilirsin. Her zaman unutma, fırtına ne kadar şiddetli olursa olsun, sonunda güneş açar.
Kaynak :
Kitaplar
1. Goodwin, F. K., & Jamison, K. R. (2007).
- Başlık: Manic-depressive illness: Bipolar disorders and recurrent depression
- Yayın Yeri: Oxford University Press
2. American Psychiatric Association. (2013).
- Başlık: Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (5th ed.)
Makaleler ve Araştırma Raporları
1. Geddes, J. R., & Miklowitz, D. J. (2013).
- Başlık: Treatment of bipolar disorder
- Dergi: The Lancet
- Cilt ve Sayı: 381(9878), 1672-1682
2. Craddock, N., & Sklar, P. (2013).
- Başlık: Genetics of bipolar disorder
- Dergi: The Lancet
- Cilt ve Sayı: 381(9878), 1654-1662
3. Bauer, M., & Pfennig, A. (2005).
- Başlık: Epidemiology of bipolar disorders
- Dergi: Epilepsia
- Cilt ve Sayı: 46, 8-13
4. Malhi, G. S., et al. (2017).
- Başlık:Royal Australian and New Zealand College of Psychiatrists clinical practice guidelines for mood disorders
- Dergi: Australian & New Zealand Journal of Psychiatry
- Cilt ve Sayı:51(7), 705-720
5. Scott, J., & Colom, F. (2005).
- Başlık:Psychological treatment for bipolar disorders: Efficacy and effectiveness
- Dergi: Bipolar Disorders
- Cilt ve Sayı:7, 5-6
6. Swartz, H. A., & Swanson, J. (2014).
Başlık: Psychotherapy for bipolar disorder in adults: A review of the evidence
- Dergi: Focus
- Cilt ve Sayı:12(3), 251-266
Web Siteleri ve Online Kaynaklar
1. National Institute of Mental Health.
(2020).
Başlık: Bipolar Disorder
Yorumlar
Yorum Gönder